Objavljen Zakon o obrtu i srodnim djelatnostima u FBiH

U Službenim novinama Federacije Bosne i Hercegovine broj: 75/21, od 22.09.2021. godine  objavljen je Zakon o obrtu i srodnim djelatnostima u Federaciji BiH. Zakon stupa na snagu osmog dana od dana objave u "Službenim novinama Federacije BiH", odnosno 30.09.2021. godine.
 

Zakonom se uređuje sadržaj, način i uslovi za obavljanje obrtničke djelatnosti, srodnih djelatnosti i domaće radinosti, osnivanje, poslovanje, zajedničko obavljanje i prestanak obavljanja obrta, srodnih djelatnosti i domaće radinosti, Obrtni registar, obrazovanje i osposobljavanje za obavljanje obrta i srodnih djelatnosti, organiziranje obrtnika i lica koja obavljaju srodne djelatnosti i nadzor nad provođenjem Zakona.
 

Novine koje donosi novi Zakon o obrtu i srodnim djelatnostima u FBiH:
 

1. U pogledu uslova i načina obavljanja obrta, novina u odnosu na ranije važeći Zakon jeste propisivanje da pored vlasnika ostvarenog patentnog prava, obrt može osnovati i vlasnik industrijske svojine. Ukinuta je podjela obrta na vezane i posebne obrte čime je po prvi put omogućeno obavljanje pojedinih vrsta obrta i bez stručne spreme. Također, omogućeno je fizičkim osobama i umirovljenicima obavljanje obrta u vidu dodatnog i dopunskog zanimanja. (Članovi 5-11.)
 

S tim u vezi, Zakonom je definiran obrt kao osnovno, dopunsko i dodatno zanimanje, kao i mogućnost sezonskog obavljanja obrta:
 

Fizičko lice koje ispunjava opšte uslove i nema zasnovan radni odnos, može obavljati obrt kao osnovno zanimanje.

Fizičko lice koje ispunjava opšte uslove i ima zasnovan radni odnos, može obavljati obrt kao dopunsko zanimanje, isključivo samostalnim radom i to najduže 20 sati sedmično.

Fizičko lice koje ispunjava opšte uslove i koje je ostvarilo pravo na penziju, može obavljati obrt kao dopunsko zanimanje, u kojem slučaju se ne primjenjuje vremensko ograničenje od 20 sati sedmično.

Fizičko lice koje ispunjava opšte uslove i ima zasnovan radni odnos ili je ostvarilo pravo na penziju, može obavljati obrt kao dodatno zanimanje isključivo putem voditelja obrta, koji mora biti u radnom odnosu kod vlasnika obrta i ispunjavati opšte i posebne uslove za obavljanje obrta.

Obrti se mogu obavljati i sezonski najduže devet mjeseci u toku jedne kalendarske godine.
 

2. U pogledu osnivanja obrta, skraćena je procedura i pojednostavljena registracija obrta, te je omogućeno pribavljanje dokumentacije po službenoj dužnosti. Osnivanje obrta propisano je članovima 11-15.
 

S tim u vezi, novina u odnosu na ranije važeći Zakon jeste skraćivanje procedure otvaranja obrta shodno kojoj nadležni organ u roku od sedam dana (u ranije važećem Zakonu je bilo u roku od 15 dana) od dana prijema urednog zahtjeva donosi rješenje kojim se odobrava obavljanje obrta i upis u Obrtni registar. Ukinuta je obaveze izdavanja obrtnice kao isprave, što rezultira jednim parafiskalnim nametom manje i omogućeno je vanjskotrgovinsko poslovanje obrtnika.
 

3. Poslovanje obrta propisano je članovima 17-35. Novina u odnosu na ranije važeći Zakon je ograničavanje izvršenja nad imovinom obrtnika. S tim u vezi, propisano je da se izvršenje radi ostvarenja novčanog potraživanja od obrtnika kao izvršenika, ne može provesti na onim stvarima i pravima na kojima se protiv njega ne bi mogla provesti kad ne bi obavljao privrednu djelatnost, te na onim stvarima i pravima koja su nužna za obavljanje njegove privredne djelatnosti ako mu je ona osnovni izvor sredstava za život. Izvršenje radi ostvarenja novčanog potraživanja od obrtnika kao izvršenika ne može se provesti na nekretnini u kojoj izvršenik stanuje u obimu nužnom za zadovoljavanje osnovnih stambenih potreba izvršenika i lica koje je po zakonu dužan izdržavati.
 

4. U pogledu prestanka obavljanja obrta, koje je propisano članovima 35-38., novina u odnosu na ranije važeći Zakon jeste novi stav prema kome će na osnovu zahtjeva Porezne uprave FBiH, ako se utvrdi da obrtnik koji nije koristio privremeni prestanak obustavi obrt duže od šest mjeseci i ne ostvaruje prihod od prometa i ako obrtnik duže od šest mjeseci ne obračunava i ne plaća porezne obaveze, obrt biti ugašen po sili zakona.
 

5. Članarina Obrtničkoj komori je umanjena u odnosu na ranije važeći Zakon i propisano je da se ista ne može propisati u iznosu većem od 0,50 posto od osnovice za obračun doprinosa za prethodnu godinu koju objavljuje Federalno ministarstvo finansija. (član 46.)
 

6. Novim Zakonom predviđen je obrtni registar kao informacijski sistem za upravljanje procesom registracije i obradu podataka o obrtima, kojim će upravljati Federalno ministarstvo razvoja, poduzetništva i obrta, a koji će sadržavati i podatke o obrtnicima i osobama koja obavljaju srodnu djelatnost i domaću radinost i čiji je upis obavezan u skladu s ovim zakonom.
 

Zakonom je također propisano i obavljanje srodnih djelatnosti, domaća radinost, tradicionalni i stari zanati (Članovi 38-41.), obrazovanje i osposobljavanje za obavljanje obrta i srodnih djelatnosti (Članovi 41-45.), organizovanje obrtnika i lica koja obavljaju srodne djelatnosti (Članovi 45-73.).
 

U pogledu prekršajnih odredbi propisane su strožije novčane kazne za prekršaje u odnosu na visinu novčanih kazni utvrđenih u ranijem Zakonu. Predviđena je i prekršajna odgovornost voditelja obrta, voditelja djelatnosti i privremenog radnika. (Članovi 78-82.)
 

Prijelazne i završne odredbe

Obaveza usklađivanja poslovanja propisana je članom 82. Zakona.
 

Postupci započeti po propisima koji su važili do dana stupanja na snagu ovog zakona okončat će se po tim propisima. (Član 83.)
 

Ministar je dužan u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti Pravilnike o primjeni Zakona o obrtu i srodnim djelatnostima u Federaciji BiH. (Član 85.)
 

Primjena ranijih propisa
 

Do donošenja podzakonskih akata na osnovu ovog zakona primjenjuju se podzakonski akti doneseni na osnovu Zakona o obrtu i srodnim djelatnostima ("Službene novine Federacije BiH", br. 35/09 i 42/11), ako nisu u suprotnosti sa ovim zakonom.
 

Danom stupanja na snagu ovoga Zakona prestaje važiti Zakon o obrtu i srodnim djelatnostima ("Službene novine Federacije BiH", br 35/09 i 42/11).
 

Odredbe člana 11. st. (1) i (5) (Postupak osnivanja obrta podnošenjem zahtjeva nadležnom organu, koji će isti provesti kroz Obrtni registar. Izgled i sadržaj zahtjev Ministar propisuje pravilnikom) i člana 12. stav (3) (Izdavanje konačnog rješenja kojim se odobrava obavljanje obrta kroz Obrtni registar) počet će se primjenjivati u roku od 6 (šest) mjeseci od dana stupanja na snagu ovoga zakona.